“จะเริ่มเขียนธรรมนูญครอบครัวยังไงดี?”
ก่อนจะเริ่มเขียนธรรมนูญครอบครัวร่วมกับสมาชิกนั้น มีเรื่องสำคัญบางเรื่องที่ครอบครัวควรจะต้องแน่ใจเสียก่อน
ผมจึงอยากฝากข้อคิดบางประการสำหรับครอบครัวที่คิดจะเขียนธรรมนูญกันครับ
1.ดับไฟที่กำลังลุกก่อน
การเริ่มเขียนธรรมนุญครอบครัวในขณะที่กำลังมีความขัดแย้งเกิดขึ้นระหว่างสมาชิกไม่ใช่เรื่องที่ดีนัก
โอกาสที่ประเด็นขัดแย้งจะถูกนำมาเป็นหัวข้อในการสร้างธรรมนูญครอบครัว และทำให้ความขัดแย้งลุกลามบานปลายได้
ครอบครัวควรตรวจเช็คความเข้มแข็งของความสัมพันธ์ระหว่างกันและความตั้งใจที่จะหันหน้ามาพูดคุยกันเพื่อประโยชน์ส่วนรวม
หากพบปัญหาคั่งค้างหรือความขัดแย้งที่ยังคุกรุ่น
ควรพยายามแก้ไขปัญหาเหล่านั้นก่อนเพื่อไม่ให้การเขียนธรรมนูญครอบครัวกลายเป็นปมขัดแย้งใหม่ของครอบครัว
ในส่วนนี้ “คนกลาง” ที่มีความเป็นกลางจริงๆ ไม่มีส่วนได้ส่วนเสียจากความขัดแย้งที่กำลังเกิด
รู้จักกับครอบครัวเป็นอย่างดี และสมาชิกในครอบครัวให้ความเคารพ
อาจเข้ามามีบทบาทช่วยดับไฟได้
2.อย่าใช้ธรรมนูญครอบครัวเพื่อวัตถุประสงค์แอบแฝง
“ธรรมนูญครอบครัว” เป็นเครื่องมือที่ใช้เพื่อแก้ปัญหาส่วนรวมของครอบครัว
การเขียนธรรมนูญครอบครัวเพื่อประโยชน์ส่วนตัวนั้น
หากเป็นเพียงผลพลอยได้จากการเขียน สมาชิกอื่นๆ ก็อาจจะยังพอรับได้
แต่ถ้ามุ่งเป้าเพื่อแก้ไขปัญหาส่วนตัวเป็นสำคัญแล้วละก็มันก็ยากที่จะได้รับการยอมรับจากสมาชิกคนอื่นๆ
ดังนั้น จึงควรมีการหารือกันในครอบครัวถึงประโยชน์และความจำเป็นในการเขียนธรรมนูญครอบครัวก่อนเพื่อให้สมาชิกมีความชัดเจนในเป้าหมายและเห็นถึงความจำเป็น
แล้วค่อยเริ่มเขียนก็ยังไม่สาย ธรรมนูญที่เริ่มต้นจากการยอมรับและเห็นชอบร่วมกันของสมาชิก
ย่อมมีความศักสิทธิ์ในตัวเองและสามารถใช้เป็นเครื่องมือของครอบครัวได้อย่างยั่งยืน
3.ไม่เร่งรีบโดยให้เวลาสมาชิกได้ไตร่ตรอง
เนื่องจากในการเขียนธรรมนูญครอบครัว “กระบวนการ” สำคัญกว่า
“ผลลัพธ์” สิ่งที่ต้องระวัง ได้แก่ ไม่ควรดำเนินการเขียนธรรมนูญครอบครัวในรูปแบบของการดำเนินงานทางธุรกิจ
เช่น ใช้ระบบสั่งงานแบบ Top-down ให้เดินหน้าเขียนอย่างรวดเร็ว
ซึ่งอาจทำให้สมาชิกเกิดความไม่สบายใจได้
ควรมีเวลาให้สมาชิกได้คิดไตร่ตรองก่อนจะที่ตัดสินใจในเรื่องต่างๆ
รับฟังเสียงของสมาชิกทุกคน อย่าให้เกิดคำถามเช่น “ทำไมต้องรีบนัก?” “ทำไมหรือ...อยากได้อะไร?” และแนะนำว่าทุกครั้งที่จะเริ่มหารือหัวข้อใหม่
ให้สรุปข้อตกลงในหัวข้อที่เพิ่งผ่านไปอีกครั้งว่าทุกคนยังเห็นด้วยหรือไม่
และมีใครต้องการแก้ไขเพิ่มเติมอะไรหรือไม่ทุกครั้ง ซึ่งแม้จะต้องใช้เวลามากขึ้นแต่ก็คุ้มค่าทุกวินาทีที่เสียไป
4.“ผู้ขับเคลื่อน” สร้างความยอมรับจากครอบครัว
“ผู้ขับเคลื่อน” คือบุคคลที่จะสามารถดำเนินการให้การเขียนธรรมนูญครอบครัวสำเร็จได้ตามเป้าประสงค์
ผู้ขับเคลื่อนการเขียนธรรมนูญครอบครัวควรเป็นผู้ที่ได้รับการยอมรับจากสมาชิกครอบครัว
หรือสมาชิกอาจรวมตัวกันเป็นกลุ่ม เพื่อให้มีพลังในการผลักดันการเขียนธรรมนูญครอบครัวให้ลุล่วงได้
จุดสำคัญก็คือ “ผู้ขับเคลื่อน”
โครงการจะต้องมีความชัดเจนในเป้าหมาย ว่าคือประโยชน์ร่วมกันของครอบครัว
แสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นและเป็นกลาง และหาแรงสนับสนุนจาก “ผู้มีบารมี” ในครอบครัว หรือ “ผู้ที่มีอิทธิพลทางความคิด”
ในครอบครัวก็จะทำให้การดำเนินงานราบรื่นยิ่งขึ้น
5.ค่อยๆ เขียนทีละเรื่อง และยินดีกับความสำเร็จไปทีละขั้น
ธรรมนูญครอบครัวสามารถค่อยๆ เขียนไปทีละเรื่องได้ขึ้นอยู่กับว่าครอบครัวอยากจะเริ่มที่ประเด็นอะไรก่อน
อาจจะมีประเด็นพื้นฐานบางประเด็นที่จำเป็นต้องคุยกันก่อนเรื่องอื่นๆ เช่น
การกำหนดกติกาการตัดสินใจร่วมกัน หรือกติกาในการพูดคุยกัน
ก่อนจะเริ่มต้นพูดคุยถึงเรื่องอื่นๆ
ที่สำคัญคือ ครอบครัวจะต้องพยายามสะสม “ความสำเร็จ”
ไปเรื่อยๆ เพื่อให้เกิดกำลังใจและโมเมนตัมที่จะเดินหน้าต่อไป สิ่งหนึ่งที่ผู้ขับเคลื่อนธรรมนูญครอบครัวพึงระลึกไว้เสมอก็คือ
“ไม่ใช่สมาชิกทุกคนในครอบครัวจะซาบซึ้งหรือเห็นคุณค่าของสิ่งที่คุณกำลังทำอยู่”
ดังนั้น อย่าคาดหวังคำชมเชย แต่จงพอใจกับความสำเร็จในแต่ละขั้นของโครงการ
6.เริ่มเขียนจากประเด็นที่ไม่เป็นปัญหาก่อน
นั่นก็คือ
อย่าคิดใช้ธรรมนูญครอบครัวเป็นทางลัดในการแก้ปัญหาที่ครอบครัวกำลังประสบอยู่
ให้เริ่มจากเรื่องที่ไม่เป็นปัญหาเพื่อสร้างความมั่นใจแก่สมาชิกว่า
“กระบวนการเขียนธรรมนูญ” นั้นมีความเป็นกลางและเป็นกระบวนการที่รับฟังความคิดเห็นของทุกคนโดยเฉพาะเสียงส่วนน้อย
โดยอาจเริ่มจากเรื่องที่ทุกคนสนใจ ทุกคนได้ประโยชน์ก่อน (Common
Interests) เมื่อสร้างความเชื่อมั่นต่อกระบวนการได้แล้ว
การขยับเข้าไปในเรื่องที่อ่อนไหวหรือเรื่องที่เป็นปัญหาจึงจะเป็นไปได้
ขอให้ครอบครัวพึงระลึกว่า “ความเชื่อมั่น” หรือ Trust ในกระบวนการเขียนธรรมนูญครอบครัวเป็นสิ่งที่ต้องค่อยๆ
สร้าง ความล้มเหลวในการสร้างความเชื่อมั่นในกระบวนการอาจนำมาซึ่งความล้มเหลวของการเขียนธรรมนูญทั้งหมดได้
7.อย่ายอมแพ้...ถ้าคุณคิดว่ามันจะช่วยครอบครัวได้
“ธรรมนูญครอบครัว”
อาจไม่ใช่ทางออกเพียงหนึ่งเดียวของทุกครอบครัวอย่ายึดติดถ้าเกิดแรงต้านขึ้นในครอบครัว
แต่หลักการพื้นฐานของการสื่อสาร กระบวนการตัดสินใจร่วมกันแบบสานเสวนาครอบครัว
และการเปิดพื้นที่พูดคุยระหว่างกันในประเด็นอ่อนไหวนั้น
เชื่อได้แน่ว่าจะสามารถช่วยธุรกิจครอบครัวของคุณได้ไม่มากก็น้อย ดังนั้น
อย่าไปยึดติดว่าจะต้องมีธรรมนูญครอบครัว จะต้องเขียนมันออกมาให้ได้
หากครอบครัวยังไม่เข้าใจ ก็ขอให้กลับไปที่พื้นฐานก่อนว่าให้เราหันหน้ามาพูดคุยกันก่อนได้ไหม
ค่อยๆ เป็นค่อยๆ ไป “Go slow to go fast”
แต่ขออย่างเดียวคืออย่ายอมแพ้กับความไม่ใส่ใจ ความไม่เข้าใจ
และความไม่เห็นด้วยต่างๆ เพราะทุกครอบครัวที่เขียนธรรมนูญสำเร็จนั้นต่างก็เคย
“แพ้” มาก่อนแล้วทั้งนั้นเพียงแต่พวกเขาเลือกที่จะ “ไม่ยอมแพ้”
#FamilyBusiness #FamilyConstitution #ธุรกิจครอบครัว #ธรรมนูญครอบครัว
